Bina Güçlendirme

Bina güçlendirme mühendislik teknikleri kullanılarak yapılan yapı güçlendirme işlemidir. Bu işlemin uygulanmasının temel amacı depremde hasar görmüş ancak ağır hasarlı olmayan ve tekrar revize edilebilecek yapının doğru mühendislik teknikleri ve yapı kimyasalları kullanılarak güçlendirilmesidir. Ayncak bu işlem sadece depremde hasar görmüş olan binalara değil olası bir depremde can ve mal güvenliğinin sağlanması amacıyla yaşı gereği deforme olmuş taşıyıcı sistemlerin güçlendirilmesi için uygulanır.

BİNA GÜÇLENDİRME NEDİR?

Bina güçlendirme, belirli bir yaşa ulaşmış, bu süre boyunca dış koşullara (iklimsel aktiviteler), iç koşullara (bina içi sakinlerinin kullanımı) gibi etkenlere maruz kalmış yapıların olası deprem riskine karşı ve taşıyıcı sistemdeki deformasyonlara karşı korunması ile bina ömrünün uzatılması için uygulanan yapı güçlendirme tekniğidir. Bu teknik ile özellikle 25 yaş ve üzeri binaların depreme hazır ve dayanıklı hale getirilmesi amaçlanırken aynı zamanda depremde hasar görmüş ancak yıkılma tehlikesi bulunmayan binaların yeniden güçlendirilmesi ve kullanılabilir hale getirilmesi için uygulanır.

Türkiye'nin üzerinde bulunduğu Anadolu plakasının bir deprem kuşağı olduğu göz önüne alındığında binaların depreme dayanıklı ve hazır hale getirilmesi, ülkemizi 6 Şubat 2023 tarihinde karşılaştığımız giibi acı tabloların tekrar etmemesi için oldukça önemlidir.

Yapısal güçlendirme uygulamaları oldukça teknik bir mühendislik işidir. Bu nedenle yapı güçlendirme çalışmalarının yetkili ve donanımlı firmalar tarafından yapılması oldukça önemlidir. Bu noktada bir binanda yapılacak güçlendirme çalışmasında sırasıyla takip edilecek aşamalar bulunmaktadır.

Güçlendirme Aşamaları
Bina Analizi

Güçlendirme projesinin uygulanmasından önce detaylı bir bina analizi ve performans analizi gerçekleştirilir. Bu işlem ile yapının zayıf noktalarının doğru tespit edilmesi yapı mühendisleri tarafından sağlanır.
Güçlendirme Yönteminin Belirlenmesi

Ön bina analizi sonucunda binanın ihtiyaçlarına yönelik hangi güçlendirme uygulamasının yapılacağı belirlenir. Bu yöntemler arasında: kimyasal takviye, karbonfiber takviye, çelik takviyesi ilekolon ve kiriş güçlendirme işlemleri yer alır.
Uygulama

Uzman mühendisler ve inşaat mühendisleri tarafından belirlenen bina güçlendirme yöntemi uygulanır. Oldukça karmaşık ve hassas işlemlerin olduğu bu aşamada uzmanlar titizlikle ve dikkatle yapısal güçlendirme çalışmalarını tamamlar.
Kontrol

Yapılan güçlendirme işleminden sonra yapılan kontrol ve testler ile yapılan güçlendirme uygulamasının sonuçları teyit edilir. Bu şekilde yapının güvenle yaşanabilecek dayanıklı bir hale geldiği kesinleştirilmiş olur.

Güçlendirme Teknikleri
Betonarme Güçlendirme

Betonarme yapı güçlendirme tekniğinin kendi içerisinde bir kaç yöntemi bulunmaktadır. Bunlar yapının ihtiyacına göre belirlenir ve uygulanır. Betonarme bina güçlendirme çeşitleri;
Mantolama: Binanın dış cephesine beton plakalar ile yada polimer malzeme ile kaplanarak yapının dayanıklığının arttırılmasını amaçlar.
Çelik Plakayla Güçlendirme: Çelik plakalar biananın taşıyıcı kiriş veya duvarlarına takviye edilir. Bu şekilde yapının dayanıklığı desteklenmiş olur.
Epoksi Enjeksiyon: Binada yapısal bütünlüğü sağlamak iöçin yapıda bulunan boşluk ve çatlaklara epoksi reçine enjeksiyonu ile doldurulması işlemidir.
Karbonfiber Kullanımı: Bina güçlendirme çalışmalarında kullanılan karbonfiber malzemeler yapısı itibariyle dirençli ve dayanıklı malzemelerdir. Bu ürünler levhalar yada şeritler halinde binada tespit edilen zayıf noktalara entegre edilirler. Bu sayede yapının dayanımı desteklenmiş olur.
Duvar Güçlendirme

Binanın duvarlarını güçlendirmek amacıyla bazı yöntemler uygulanır. Bunlar arasında gerekli görülen noktalara çelik plakalar ile takviye yapılması, duvarda buulunan boşlukların epoksi reçine ile doldurulması, duvar dış cephesinin izolasyon malzemeleri kullanılarak dış koşullara karşı dayanıklığının arttırılması işlemleri uygulanır.
Temel Güçlendirme

Binaların temeli en önemli alndır. Temel sağlam değilse binanın depreme karşı direnci ve dış koşullarda eklendiğinde konforlu bir şekilde kullanım ömrünün kısa olması muhtemeldir. Bu nedenle yapılan temel güçlendirme çalışmalarında temele çelik ve betonarme kazıklar eklenerek temel güçlendirmesi yapılır. Bu yöntem dışında gerek görülmesi halinde jet groud yöntemi ile bina temeline çimento takviyesi yapılarak güçlendirme sağlanır.

BİNA GÜÇLENDİRMENİN DEPREME ETKİSİ

Deprem kuşağının üzerinde bulunan bir ülke olarak yıllar içinde bir çok vatandaşımızın kaybına sebep olan çeşitli depremler meydana gelmiştir. Bu depremlerde kaybettiğimiz binlerce vatandaşımız ülke genelinde derin acıya sebep olmuştur. Bu kayıpların yaşanmasında bir çok etken vardır. Doğru inşa tekniklerini ve yapı malzemelerini kullanmayan müteahhitler, doğru denetimleri yapamayan yetkili merciiler, kaçak yapılan plansız yapılar, zemin etütü yapılmadan yapılan çok katlı binalar gibi bir çok sebep sayabilir.

Ancak zamanın değişmesi, teknolojinin gelişmesi ile artan bilinçli tüketim ile artık bu acı tabloların önüne geçme çözümleri yaygınlaşmıştır. Binaların yapısal firenci belirli bir kullanım süresini aştığında düşmeye başlar. Bunları zamanında onarmak ve güölendirmek yapının hem ömrünü uzatır hem de binanın depreme karşı dayanıklı hale gelmesini sağlar. Depreme karşı binanızın dayanıklılığını arttırmak can ve mal güvenliğinizi sağlamak demektir. Bunun için doğru bina güçlendirme tekniklerinin uygulanacağı, uzman mühendislik çözümlerinin sunulacağı bina güçlendirmesi binanızın depreme karşı hazır hale gelmesi için en önemli etkendir.

Özellikle 25 yaşın üzerinde ki her bina için bina performans analizi ve değerlendirmesi yapılması gerekmektedir.